توضیحات

ادموند هوسرل: ایده‌ی پدیده‌شناسی

پدیده‌شناسی استعلایی مستلزمِ اتخاذ چشم‌اندازی بدیع، و البته غیرطبیعی، به جهان است، به باور هوسرل، تنها این چشم‌انداز است که حقیقتاً فلسفی است. با این حال ، به دلیل خصلت غیرطبیعی آن، مشکا می‌توان توضیح داد که اساساً چرا باید چنین چشم‌اندازی را اتخاذ کرد.

از این رو هوسرل از ایده‌ی پدیده‌شناسی تا زمان مرگش، از طریق نگارش «مقدمه‌ها»ی پرشمار بر پدیده‌شناسی، مکرراً تلاش می‌کرد تا انگیزه‌ای قانع کننده برای اتخاذ این چشم‌انداز فراهم آورد. از این حیث هوسرل‌پژوهان از «مسیرها»ی متنوعی سخن می‌گویندکه هوسرل به سوی پدیده‌شناسی نشان داده است.

یکی از این مسیرها «مسیر دکارتی» نام دارد، و همین مسیر است که ایده‌ی پدیده‌شناسی نشانش می‌دهد. وجه ممیزِ این مسیر این است که پدیده‌شناسی استعلایی را به عنوان تنهاموضع فلسفی‌ای نشان می‌دهد که می‌تواند به‌کفایت یک خواسته‌ی معرفت‌شناختی بنیادین را پاسخ گوید: این را که برای خود روشن سازیم شناخت حقیقیچگونه امکان دارد. اگرچه «مسیرها»ی دیگری برای ترغیب به پدیده‌شناسی وجود دارد، این مسیر دکارتی در نوشته‌های هوسرل نوعی اولویت دارد. زیرا نه‌تنها او بیش از هر مسیر دیگری به آن باز می‌گردد، بلکه این مسیر، چنانکه ایده‌ی پدیده‌شناسی گواهی می‌دهد، مسیری بوده که خود هوسرل در اصل از طریق آن به چشم‌انداز استعلایی رسیده است. در میان صفحات ایده‌ی پدیده‌شناسی هرازگاهی می‌توان شور و هیجانِ هوسرل  از کشف اخیرش را مشاهده کرد، کشف مسیری که یک دغدغه‌ی شکاکانه‌ی بنیادین در باب شناخت را رفع می‌کند.