ایمانوئل کانت:‌ نقد عقل محض

نقد عقل محض یکی از مهم‌ترین و دشوارترین متونِ تاریخِ فلسفه به شمار می‌رود. در این کتاب، کانت نظریه‌ی «ایده‌آلیسم استعلایی» را می‌پرورد که هدف آن اصلاحِ مشکلاتی است که نظریه‌های فیلسوفانِ عقل‌گرا و تجربه‌گرا پدید آورده بودند … فلسفه‌ی نظریِ کانت را اغلب پاسخی به یک پرسش بنیادی می‌دانند: گزاره‌های ترکیبی پیشین چگونه ممکن‌اند؟ پیش از کانت، اعتقاد عمومی بر این بود که فقط احکام تحلیلی می‌توانند پیشین و ضروری باشند. با این حال، کانت معتقد است که معرفت در ریاضی و علم بر احکام ترکیبی پیشین مبتنی است … او قصد دارد چشم‌انداز ما را درباره‌ی نسبت بین سوژه‌ی شناسنده و ابژه‌های معرفت تغییر دهد. بنا به ادعای کانت، فیلسوفان قبلاً فرض می‌کردند که ابژه‌ها مستقل از ذهن وجود دارند، اما این فرض به مشکلاتی منجر می‌شود؛ از جمله اینکه نوعی شکافِ معرفت‌شناختیِ پرنشدنی بین سوژه (شناسنده) و ابژه گشوده می‌شود. از نظر کانت، تنها راه‌حل این است که ابژه‌ها ناگزیر باشند با برخی شرایطِ معرفت‌شناختیِ پیشینِ ذهن توافق داشته باشند و مفهومِ ابژه بودن از پیش به سوژه وابسته باشد (انقلاب کپرنیکی).

این کتاب بخشی از مجموعه‌ای‌ با عنوان «متون محوری فلسفه» است که بناست با توضیحاتی کوتاه و روشن، گرچه نه‌ ابتدایی، مهم‌ترین آثار تاریخ فلسفه را به خوانندگان معرفی و آن‌ها را برای مواجهه با خود این متون آماده و ترغیب کند.